Xây dựng nông thôn mới là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm hiện đại hóa nông nghiệp, nâng cao đời sống người dân và phát triển kinh tế nông thôn bền vững. Trong quá trình này, hợp tác xã (HTX) nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức sản xuất, cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao thu nhập cho nông dân và bảo vệ môi trường sinh thái.
Mô hình HTX kiểu mới không chỉ giúp nông dân liên kết trong sản xuất mà còn tạo điều kiện để ứng dụng khoa học – kỹ thuật vào canh tác, nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ. Bên cạnh đó, HTX cũng góp phần phát triển kinh tế hợp tác, tạo động lực thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.
Đóng góp của hợp tác xã nông nghiệp trong xây dựng nông thôn mới
1. Thúc đẩy sản xuất nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững
HTX nông nghiệp giúp tổ chức sản xuất theo hướng tập trung, chuyên canh, ứng dụng công nghệ cao để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Các HTX đóng vai trò quan trọng trong việc:
- Hướng dẫn kỹ thuật canh tác: Cung cấp kiến thức về trồng trọt, chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP nhằm nâng cao chất lượng và đảm bảo an toàn thực phẩm.
- Cung cấp giống, vật tư nông nghiệp: HTX đứng ra thu mua và phân phối giống cây trồng, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật với giá ưu đãi, giúp nông dân giảm chi phí sản xuất.
- Ứng dụng công nghệ trong sản xuất: Nhiều HTX đầu tư vào hệ thống nhà kính, tưới tiêu tự động, cơ giới hóa sản xuất để nâng cao hiệu quả canh tác.
2. Liên kết tiêu thụ sản phẩm, mở rộng thị trường
Một trong những thách thức lớn của nông dân là tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm. HTX đóng vai trò cầu nối giữa nông dân với doanh nghiệp, siêu thị, hệ thống phân phối để đảm bảo sản phẩm được tiêu thụ với giá hợp lý. Cụ thể:
- Hỗ trợ ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm: HTX kết nối với các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu, giúp nông dân tiêu thụ sản phẩm ổn định, tránh tình trạng “được mùa mất giá”.
- Tham gia hội chợ, xúc tiến thương mại: HTX tổ chức quảng bá sản phẩm, tham gia các hội chợ nông sản để giới thiệu đặc sản địa phương, giúp gia tăng giá trị hàng hóa.
- Xây dựng thương hiệu nông sản: Một số HTX đã đăng ký nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm như gạo sạch, chè hữu cơ, rau an toàn… giúp nâng cao giá trị kinh tế.
3. Cải thiện hạ tầng nông thôn
HTX đóng góp đáng kể vào quá trình xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn thông qua việc huy động vốn và tổ chức các hoạt động phát triển cộng đồng. Một số đóng góp quan trọng gồm:
- Xây dựng hệ thống kênh mương, tưới tiêu: Giúp nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, đảm bảo nguồn nước tưới ổn định cho cây trồng.
- Đầu tư kho bảo quản, nhà xưởng chế biến: Giảm hao hụt sau thu hoạch, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng giá trị kinh tế.
- Góp phần phát triển giao thông nông thôn: Nhiều HTX phối hợp với chính quyền địa phương xây dựng đường giao thông nội đồng, giúp việc vận chuyển hàng hóa thuận lợi hơn.
4. Tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân
HTX không chỉ tạo việc làm cho thành viên mà còn giải quyết việc làm cho lao động địa phương, đặc biệt là lao động nữ và lao động lớn tuổi. Một số HTX phát triển các ngành nghề phụ trợ như chế biến nông sản, làm thủ công mỹ nghệ, trồng hoa, giúp đa dạng hóa sinh kế và nâng cao thu nhập cho người dân.
HTX nông nghiệp cũng giúp người dân tiếp cận với các chương trình đào tạo nghề, hỗ trợ vay vốn ưu đãi để mở rộng sản xuất kinh doanh. Điều này giúp cải thiện chất lượng sống và góp phần giảm nghèo bền vững tại khu vực nông thôn.
5. Bảo vệ môi trường nông thôn
Mô hình HTX nông nghiệp đang hướng tới sản xuất xanh, bền vững, hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường. Một số hoạt động tiêu biểu bao gồm:
- Khuyến khích sản xuất hữu cơ, hạn chế hóa chất độc hại: Giúp bảo vệ đất, nguồn nước và hệ sinh thái nông nghiệp.
- Tái chế phụ phẩm nông nghiệp: HTX hướng dẫn người dân tận dụng rơm rạ, bã mía, phân chuồng để làm phân hữu cơ, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
- Xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn: Một số HTX kết hợp trồng trọt và chăn nuôi theo mô hình khép kín, giảm thiểu chất thải và tận dụng nguồn tài nguyên hiệu quả.
Vĩnh Phúc phát triển hợp tác xã gắn với xây dựng nông thôn mới
Vĩnh Phúc là một trong những địa phương đi đầu trong việc phát triển mô hình HTX nông nghiệp gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới. Tỉnh đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ như:
- Hỗ trợ HTX tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi.
- Hỗ trợ đào tạo kỹ thuật sản xuất, ứng dụng công nghệ vào nông nghiệp.
- Kết nối HTX với các doanh nghiệp tiêu thụ nông sản.
Hiện nay, nhiều HTX tại Vĩnh Phúc đang hoạt động hiệu quả, điển hình như:
- HTX rau an toàn Vĩnh Phúc: Cung cấp rau sạch theo tiêu chuẩn VietGAP cho các siêu thị lớn.
- HTX chăn nuôi bò sữa Tam Đảo: Liên kết với doanh nghiệp chế biến sữa, đảm bảo đầu ra ổn định cho người dân.
- HTX cây ăn quả đặc sản: Phát triển mô hình trồng cây ăn quả hữu cơ, nâng cao giá trị sản phẩm địa phương.
Nhờ vào sự phát triển của các HTX, đời sống nông dân tại Vĩnh Phúc ngày càng được nâng cao, góp phần đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế bền vững.
Kết luận
Hợp tác xã nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, cải thiện cơ sở hạ tầng và phát triển nền nông nghiệp hiện đại, bền vững. Mô hình HTX kiểu mới không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị, mở rộng thị trường và bảo vệ môi trường.
Trong thời gian tới, cần tiếp tục có chính sách hỗ trợ HTX phát triển bền vững, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào sản xuất và tăng cường liên kết với doanh nghiệp. Với sự chung tay của các HTX, chính quyền và người dân, chương trình xây dựng nông thôn mới sẽ tiếp tục đạt được những thành tựu đáng kể, góp phần nâng cao chất lượng sống và phát triển kinh tế vùng nông thôn.
4o từ chính quyền và tinh thần hợp tác của người dân, mô hình HTX sẽ tiếp tục phát triển, tạo nền tảng vững chắc cho sự chuyển đổi nông nghiệp theo hướng hiện đại.
